Mảng một chiều¶

Đặt vấn đề¶

Vấn đề liên quan đã được nêu ra trong bài Kiểu dữ liệu list, và hầu hết các ngôn ngữ lập trình đều có những kiểu dữ liệu giúp lưu trữ và xử lý tập hợp gồm nhiều phần tử.

Khái quát về mảng¶

Mảng là cấu trúc dữ liệu dùng để lưu trữ và xử lý tập hợp các phần tử, trong đó:

• Các phần tử được lữu trữ liên tiếp nhau trên bộ nhớ.
• Kích thước của mảng là số lượng phần tử của mảng. Số phần tử là hữu hạn.
• Mỗi phần tử gồm có hai yếu tố: giá trị và chỉ số.
  • Mỗi phần tử được truy xuất thông qua chỉ số của nó.
  • Giá trị của các phần tử đều cùng kiểu dữ liệu.

Mảng thường được dùng để giải quyết những bài toán có nhiều giá trị liên quan và cùng kiểu dữ liệu.

Ví dụ:

• Điểm số môn Tin học của các học sinh trong lớp.
• Dữ liệu thời gian ghi nhận được ở các lần đo trong thí nghiệm đo thời gian rơi của một vật.

Python không có kiểu dữ liệu mảng chuẩn như những ngôn ngữ truyền thống (C/C++, Java), mà thay vào đó là kiểu dữ liệu list linh hoạt hơn. Ta có thể sử dụng kiểu list để giải quyết những bài toán liên quan đến mảng. Các ví dụ trong bài này đều sử dụng list để minh họa mảng.

Phân loại theo chiều, các loại mảng gồm có: mảng một chiều, mảng hai chiều hoặc mảng đa chiều. Bài học này chỉ đề cập mảng một chiều.

Mảng một chiều¶

Mảng một chiều có thể dùng để xử lý một dãy số, một hàng hoặc một cột nào đó trong bảng.

Chỉ số của các phần tử được đánh từ 0 hoặc từ 1, tuỳ ngôn ngữ lập trình. Chỉ số còn có thể xem là vị trí của phần tử trong mảng.

Hình ảnh mảng một chiều trong thực tế:

• Dãy các phòng học
• Dãy ghế trong rạp chiếu phim

Khởi tạo¶

Kiểu list của Python cho phép khởi tạo mảng một chiều bằng cách liệt kê các phần tử trong cặp ngoặc vuông [ ] và phân cách nhau bằng dấu phẩy ,.

Ví dụ 1:
Khởi tạo mảng một chiều bằng cách liệt kê phần tử.

1
2
3
4

if __name__ == '__main__':
    # Mảng A gồm các phần tử là số nguyên
    A = [1, 7, 4, 0, 9, 4, 8, 8, 2, 4, 5, 5]
    print(A)

Output:

[1, 7, 4, 0, 9, 4, 8, 8, 2, 4, 5, 5]

Ví dụ 2:
Khởi tạo mảng một chiều bằng toán tử *.

1
2
3
4

if __name__ == '__main__':
    # Mảng zero gồm 8 phần tử đều có giá trị 0
    zero_array = [0] * 8
    print(zero_array)

Output:

[0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0]

Ví dụ 3:
Khởi tạo mảng một chiều bằng cú pháp list comprehension.

1
2
3
4

if __name__ == '__main__':
    # Mảng one gồm 8 phần tử đều có giá trị 1
    one_array = [1 for i in range(8)]
    print(one_array)

Output:

[1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1]

1

my_array = [0 for i in range(n)]

Truy xuất phần tử¶

Mỗi phần tử của mảng một chiều được truy xuất thông qua chỉ số. Chỉ số được đặt trong cặp ngoặc vuông [ ].

Phần tử đầu tiên có chỉ số là 0 và phần tử cuối cùng có chỉ số là len(mảng) - 1.

Ví dụ 4:
In ra màn hình giá trị của một vài phần tử.

 1
 2
 3
 4
 5
 6
 7
 8
 9
10
11
12

if __name__ == '__main__':
    # Mảng A gồm các phần tử là số nguyên
    A = [1, 7, 4, 0, 9, 4, 8, 8, 2, 4, 5, 5]

    # In ra phần tử đầu tiên
    print(A[0])

    # In ra phần tử cuối cùng
    print(A[11])

    # Chương trình báo lỗi vì không có chỉ số 12
    print(A[12])

Output:

1
5
---------------------------------------------------------------------------
IndexError                                Traceback (most recent call last)
<ipython-input-8-c722f47501c9> in <cell line: 1>()
     10 
     11     # Chương trình báo lỗi vì không có chỉ số 12
---> 12     print(A[12])

IndexError: list index out of range

Duyệt mảng¶

Trong nhiều bài toán, các phần tử của mảng đều được xử lý một loạt tương tự nhau, theo thứ tự từ phần tử đầu đến phần tử cuối. Do đó, ta thường sử dụng vòng lặp để duyệt mảng.

Ví dụ 5:
Duyệt mảng để in ra các phần tử từ đầu đến cuối.

1
2
3
4
5
6
7
8

if __name__ == '__main__':
    # Mảng A gồm các phần tử là số nguyên
    A = [1, 7, 4, 0, 9, 4, 8, 8, 2, 4, 5, 5]

    # In mỗi phần tử trên một dòng
    n = len(A)
    for i in range(n):
        print(A[i])

Output:

1
7
4
0
9
4
8
8
2
4
5
5

1
2

for i in range(len(scores)):
    scores[i] = scores[i] + 1

Ví dụ 6:
Duyệt mảng để in ra các phần tử từ cuối ngược về đầu.

1
2
3
4
5
6
7
8

if __name__ == '__main__':
    # Mảng A gồm các phần tử là số nguyên
    A = [1, 7, 4, 0, 9, 4, 8, 8, 2, 4, 5, 5]

    # In mảng theo thứ tự ngược, mỗi phần tử trên một dòng
    n = len(A)
    for i in range(n - 1, -1, -1):
        print(A[i])

Output:

5
5
4
2
8
8
4
9
0
4
7
1

5
4
2
8
8
4
9
0
4
7

Sơ đồ tóm tắt nội dung¶

Google Colab¶

Các đoạn mã trong bài này được đặt tại Google Colab để bạn có thể thử nghiệm theo cách của riêng mình.

Some English words¶