Cơ sở dữ liệu quan hệ¶

Khái niệm¶

Mô hình dữ liệu quan hệ được nhà khoa học người Mỹ gốc Anh đề xuất vào năm 1970. Mô hình này đã trở thành một trong những mô hình dữ liệu được sử dụng phổ biến nhất trong nhiều thập kỷ qua, từ những hệ thống nhỏ cho đến những doanh nghiệp quy mô lớn.

Hình 1. Chân dung nhà khoa học Edgar Frank Codd

Một số hệ quản trị có hỗ trợ cơ sở dữ liệu quan hệ là:

• Oracle
• Microsoft SQL Server
• Microsoft Access
• MySQL
• Microsoft
• PostgreSQL
• IBM Db2
• SQLite
• v.v...

Những thuật ngữ liên quan¶

Cơ sở dữ liệu quan hệ có những thuật ngữ và khái niệm sau:

Quan hệ¶

Mỗi bảng là một quan hệ.

Ví dụ 1:

Một cơ sở dữ liệu trường học có những quan hệ sau:

• Quan hệ students là bảng dữ liệu về học sinh.
• Quan hệ subjects là bảng dữ liệu về môn học.
• Quan hệ 'scores' là bảng dữ liệu về điểm số.

Bộ¶

Mỗi hàng trong bảng là một bộ, hoặc cách gọi khác là mẫu tin, bản ghi.

Ví dụ 2:

• Trong quan hệ students, mỗi hàng là một bộ chứa dữ liệu mô tả một bạn học sinh.
• Trong quan hệ learning, mỗi hàng là một bộ chứa dữ liệu mô tả học sinh H học môn M và đạt điểm D.

Thuộc tính¶

Mỗi cột trong bảng là một thuộc tính, hoặc cách gọi khác là trường.

Ví dụ 3:
Trong quan hệ students, các thuộc tính có thể có là: student_id, last_name, first_name, gender, birth_date, birth_place, v.v...
Miền giá trị của thuộc tính gender là tập hợp gồm hai giá trị là 0 và 1, biểu thị cho nam và nữ.

Khóa chính¶

Trong cùng một quan hệ, không thể có hai bộ trùng nhau hoàn toàn trên mọi thuộc tính. Người ta đặt ra khái niệm khóa chính để phân biệt các bộ với nhau.

Ví dụ 4:
Trong quan hệ students, nếu hai học sinh là anh em sinh đôi, thì dữ liệu có thể trùng nhau ở các thuộc tính như gender, birth_date, birth_place, v.v..., thậm chí là last_name và first_name.

Việc này khiến cho hai bộ bị trùng nhau.

Để khắc phục, ta chọn student_id làm khóa chính, vì thuộc tính này giúp phân biệt các bộ với nhau. Nói cách khác, hai anh em song sinh có thể trùng nhau ở những dữ liệu khác, nhưng mỗi người có mã số học sinh khác nhau.

Khóa ngoại¶

Khóa ngoại của một quan hệ là một thuộc tính được dùng để tạo mối quan hệ với quan hệ (bảng) khác.

Ví dụ 5:

Cơ sở dữ liệu trường học còn có một bảng khác là classrooms. Bảng này có khóa chính là thuộc tính class_id (mã lớp).

Bảng students có một thuộc tính cũng mang tên là class_id, cho biết một học sinh đang ở lớp nào.

Theo đó, class_id của bảng students là khóa ngoại, được liên kết tới khóa chính class_id của bảng classrooms.

Cơ sở dữ liệu quan hệ minh họa¶

Ví dụ 6:

Một phần của cơ sở dữ liệu trường học được thể hiện theo lược đồ và hình 3 dưới đây.

• students(student_id, first_name, last_name, ..., class_id)
• scores(student_id, subject_id, score)

Sơ đồ tóm tắt nội dung¶

Some English words¶