Phần cứng máy tính¶

Khái quát¶

Phần cứng là những thiết bị vật lý của máy tính. Nói cách khác, phần cứng là những bộ phận mà ta có thể cầm, nắm hoặc chạm được.

Phần cứng có thể tạm chia thành hai loại:

Phần cứng bên trong¶

Là những thiết bị gắn trực tiếp trên bo mạch chính hoặc trên các bảng mạch mở rộng. Chúng nằm "trong hộp" (case) của máy tính, thông thường từ ngoài nhìn vào sẽ không thấy.

Ví dụ:
CPU, RAM, ROM, GPU, bộ cấp nguồn, hệ thống làm mát, v.v...

Phần cứng bên ngoài¶

Còn được gọi Là thiết bị ngoại vi, là những thiết bị nằm bên ngoài hộp của máy tính và kết nối với máy tính thông qua các cổng trên thân máy.

Ví dụ
Bàn phím, chuột, màn hình, máy in, máy quét, camera, v.v...

Một số phần cứng bên trong¶

Đây là những thành phần này là cần thiết, tối thiểu để tạo nên một máy tính. Cụ thể như sau:

Bộ xử lý trung tâm¶

Viết tắt là CPU, được xem là bộ não của máy tính, chịu trách nhiệm thực thi các tính toán và chỉ thị (1).

1. Mỗi chỉ thị là một dãy bit nhị phân mà CPU trực tiếp hiểu và thực hiện theo.

   Một số loại chỉ thị của CPU là:

   • Phép toán số học: cộng, trừ, nhân, chia, v.v...
   • Phép toán logic: AND, OR, XOR, các phép toán so sánh, các phép dịch chuyển bit (shift).
   • Điều khiển luồng: Rẽ nhánh và lặp.
   • Di chuyển dữ liệu: Sao chép dữ liêu qua lại giữa các ô nhớ, thanh ghi, thiết bị vào, ra.
   • Xử lý dữ liệu: nạp, lưu trữ và biến đổi dữ liệu.

Đơn vị dùng để đo tốc độ của CPU là Ghz (gigahertz), trong đó hertz có thể hiểu là số lượng chỉ thị mà máy tính thực hiện trong một giây. Đồng nghĩa rằng, GHz càng cao thì hiệu năng của máy tính càng lớn.

Ví dụ:
1 Ghz = 1 tỷ Hertz. CPU 1Ghz nghĩa là trong một giây, CPU có thể thực hiện 1 tỷ chỉ thị.

CPU của Intel¹

Thông số của CPU Intel Core i9-13900K Raptor Lake²

Bộ nhớ trong¶

Còn gọi là bộ nhớ chính, gồm có RAM và ROM.

RAM¶

Lưu trữ những dữ liệu mà CPU đang xử lý. Việc lưu trữ chỉ là tạm thời, dữ liệu sẽ mất đi khi tắt máy hoặc máy mất điện.

Thanh RAM 48 GB³

ROM¶

Bộ nhớ này có thể lưu trữ lâu dài, nhưng chỉ dành cho dữ liệu của nhà sản xuất thiết bị, không dễ cho người dùng ghi đè lên.

Thiết bị lưu trữ¶

Là những thiết bị dùng để lưu trữ lâu dài. Dữ liệu chứa trong thiết bị lưu trữ sẽ không bị mất đi khi mất điện hoặc tắt máy.

Những thiết bị lưu trữ gắn trong máy gồm có:

Đĩa cứng¶

1. HDD (Hard Disk Drive):

   Là đĩa cứng truyền thống, sử dụng từ tính để lưu trữ dữ liệu. HDD có một ổ đĩa quay và một đầu đọc/ghi dữ liệu cơ học.

2. SSD (Solid-State Drive):

   Sử dụng các chip nhớ flash để lưu trữ dữ liệu, tức không có những bộ phận cơ học như HDD. Việc này giúp truy xuất dữ liệu nhanh hơn và tin cậy hơn.

HDD và SSD⁴

Đĩa quang¶

Gồm có CD, DVD và Blu-ray.

Loại đĩa này sử dụng tia laser để đọc và ghi dữ liệu. Hiện nay, chúng dần không còn phổ biến trên máy tính.

Ngoài ra, còn có một số thiết bị lưu trữ khác, được xem là phần cứng bên ngoài, đó là: đĩa flash, thẻ nhớ, đĩa cứng gắn ngoài.

Bộ xử lý đồ họa¶

Viết tắt là GPU, dùng để xử lý hình ảnh và video, có vai trò quan trọng trong các tác vụ liên quan đến đồ họa và khía cạnh trực quan như chơi game, chỉnh sửa ảnh, biên tập video và tạo mô hình 3 chiều.

Bên cạnh đó, GPU còn góp phần trong các ứng dụng đòi hỏi sức mạnh tính toán lớn như khoa học kỹ thuật và trí tuệ nhân tạo.

GPU của NVIDIA⁵

Sơ đồ tóm tắt nội dung¶

Some English words¶