Lịch sử hệ điều hành dành cho PC¶
Tóm lược nội dung
Bài này trình bày sơ nét lịch sử phát triển của hai hệ điều hành tiêu biểu dành cho máy tính cá nhân:
- Hệ điều hành thương mại Windows
- Hệ điều hành mã nguồn mở Ubuntu
Hệ điều hành Windows¶
Microsoft Windows là hệ điều hành thương mại.
1975, Bill Gates và Paul Allen đồng sáng lập công ty Microsoft.1
Hệ điều hành Ubuntu¶
Ubuntu là hệ điều hành mã nguồn mở.
Cho đến 2004, Linux đã có hơn 10 năm phát triển, song vẫn bị phân mảnh thành các bản độc quyền và thiếu sự hỗ trợ, còn các phần mềm miễn phí thì chưa trở nên quen thuộc với phần đông người dùng máy tính.
Lúc này, Mark Shuttleworth đã tập hợp một số lập trình viên Debian (cũng là một bản Linux), cùng nhau thành lập công ty Canonical và bắt đầu tạo ra một bản Linux dễ sử dụng dành cho máy tính để bàn với tên gọi Ubuntu.2
Tháng 10.2004, Mark Shuttleworth và các cộng sự cho ra đời Ubuntu 4.10, dựa trên hệ điều hành Debian, sử dụng hệ thống file ext3, có cả bản dành cho máy tính để bàn lẫn máy chủ. Ở phiên bản này, người dùng có thể tải xuống hoặc nhận đĩa CD qua đường bưu điện miễn phí.
Canonical phát hành các phiên bản Ubuntu cứ mỗi nửa năm một lần, thường vào tháng 4 và tháng 10. Tên các phiên bản được đặt theo năm và tháng, chẳng hạn phiên bản đầu tiên 4.10 là tháng 10 năm 2004.
Bên cạnh đó, cứ sau mỗi bốn phiên bản, Canonical lại phát hành phiên bản LTS (long-term support) nhằm hỗ trợ dài hạn, nhiều tháng hoặc nhiều năm, cho người dùng.
Một điểm thú vị là, mã tên của mỗi phiên bản được đặt bằng một từ láy ký tự đầu, gồm danh từ chỉ con vật nào đó và tính từ đi kèm. Chẳng hạn:
- Phiên bản đầu tiên có mã tên là Warty Warthog.
- Các phiên bản tiếp theo là Hoary Hedgehog, Breezy Badger, Dapper Drake, v.v...
- 23.04 Lunar Lobster, 23.10 Mantic Minotaur, 24.04 Noble Numbat, 24.10 Oracular Oriole
Ngày nay, Ubuntu đã phát triển được nhiều phiên bản khác nhau, từ máy tính để bàn, máy chủ, cho đến điện toán đám mây OpenStack và các thiết bị kết nối nhau, dành cho cả người dùng cá nhân lẫn doanh nghiệp. Trong đó:
- Ubuntu desktop là nền tảng máy trạm chạy Linux phổ biến nhất thế giới
- Ubuntu Core dành cho các thiết bị kết nối nhau có độ an toàn cao
- Ubuntu Server là hệ điều hành tham chiếu dành cho dự án OpenStack và là hệ điều hành khách mời trên các nền tảng Amazon Web Services, Microsoft Azure và Google Cloud.
Ubuntu cũng được cài đặt trên các máy tính của Dell, HP, Asus, Lenovo, v.v...
Some English words¶
| Vietnamese | Tiếng Anh |
|---|---|
| hệ điều hành | operating system |
| phiên bản | version: dùng để chỉ bản phát hành theo thời gian của một phần mềm, có thể xem là cột mốc phát triển của phần mềm đó; thường được đánh số, ví dụ: 1.0, 2.3.1, 3.0 beta hoặc đánh số theo năm phát hành. |
| phiên bản | edition: dùng để chỉ biến thể của cùng một version, mỗi edition có một tập hợp các tính năng khác nhau phù hợp với một nhóm người dùng hoặc một nhóm máy tính; thường được đặt tên như Home, Standard, Professional, Enterprise. |
-
Lịch sử phát triển của Windows được tham khảo tại:
-
Lịch sử phát triển của Ubuntu được tham khảo tại: