Bắt đầu với Python

Tóm lược nội dung

Bài này trình bày hướng cài đặt Python lên máy tính và viết chương trình Python đầu tiên.

Khái quát

Python là ngôn ngữ lập trình bậc cao, do Guido van Rossum tạo ra và ra mắt lần đầu vào năm 1991.

Chân dung Guido van Rossum

Python được xem là ngôn ngữ thông dịch, hướng đối tượng và đa mục đích.

Python có cú pháp đơn giản, dễ đọc, dễ viết và dễ hiểu. Python giúp người lập trình tập trung vào giải quyết vấn đề thay vì lo lắng về cú pháp phức tạp.

Một số đặc điểm nổi bật của Python:

• Dễ học và dễ sử dụng.
• Có nhiều thư viện và công cụ trợ giúp.
• Đa năng và đa mục đích, đặc biệt là ứng dụng rộng rãi trong lĩnh vực phân tích dữ liệu và trí tuệ nhân tạo.
• Mã nguồn mở và cộng đồng lớn.

Công cụ viết mã lệnh

Để viết mã lệnh Python, ta có thể sử dụng bất kỳ chương trình soạn thảo văn bản (1) nào tùy ý.

1. Mặc dù text editor và word processor đều là chương trình làm việc với văn bản, chúng vẫn khác nhau về tính năng và mục đích.

   Bằng một cách nào đó, một số tài liệu tiếng Việt, bao gồm sách giáo khoa, dịch chung là chương trình soạn thảo văn bản, nên có thể dẫn tới một vài nhầm lẫn nho nhỏ.

Bài này chỉ đề cập hai chương trình là:

• Visual Studio Code
• Google Colab

Sử dụng Visual Studio Code

Cài đặt Python

Bước 1:

Tải Python từ trang chủ Python.

Bước 2:

Click đôi vào tập tin vừa tải python-3.13.2-amd64.exe để tiến hành cài đặt Python.

Tập tin này là phiên bản Python 3.13.2 dành cho hệ điều hành Windows 64 bit.

Cài đặt extension Python cho Visual Studio Code

1. Trong Visual Studio Code, click vào nut Extensions ở thanh bên trái.

2. Trong ô tìm kiếm, gõ từ khóa python.

3. Trong danh sách kết quả, chọn extension Python của Microsoft, rồi click nút Install.

   

Tạo tập tin Python

Bước 1:

Trong File Explorer của Windows, tạo một thư mục mới trong ổ đĩa D:, ví dụ Python.

Bước này chỉ thực hiện một lần duy nhất. Mỗi khi viết chương trình Python mới, ta chỉ cần mở thư mục này theo Bước 2 dưới đây.

Bước 2:

1. Mở Visual Studio Code.

2. Chọn mục Open Folder... ở giữa màn hình hoặc chọn menu File > Open Folder....

   

3. Chọn thư mục Python đã tạo ở trên.

Bước 3:

1. Trong Visual Studio Code, tại thư mục Python, click nút + (New file).

   

2. Gõ tên tập tin Python, ví dụ my-first-python.py.

   

Tên tập tin

Phần tên mở rộng của tập tin Python là .py

Viết chương trình

1. Click chọn tập tin my-first-python.py vừa tạo, nhập đoạn mã sau:

if __name__ == '__main__': # (1)!
    print('Hello, World!') # (2)!

1. Dòng lệnh này có thể được xem là điểm bắt đầu của chương trình chính.

2. Dòng lệnh này sẽ in chuỗi ký tự Hello, World! ra màn hình.

   

3. Nhấn tổ hợp phím Ctrl+S để lưu tập tin.

Chạy chương trình

Bước 1:

1. Nhấn tổ hợp phím Ctrl+Shift+P để mở Command Palette.

2. Gõ từ khóa Python.

3. Tìm và chọn lệnh Python File.

   

4. Chọn tiếp lệnh Python Debugger.

   

Các thao tác tại Bước 1 này chỉ thực hiện một lần duy nhất. Những lần sau, mỗi khi cần chạy chương trình, ta chỉ cần làm theo Bước 2 dưới đây.

Bước 2:

1. Để chạy chương trình vừa viết, ta nhấn tổ hợp phím F5.

2. Xem kết quả trong cửa sổ Terminal ở bên dưới màn hình.

   

Sử dụng Google Colab

Tạo tập tin

Bước 1:

Tạo tập tin Google Colab mới theo một trong hai cách sau:

Cách 1:

1. Mở Google Drive.

2. Trong Google Drive, click New.

3. Chọn menu More.

4. Chọn Google Colaboratory.

Cách 2:

1. Mở Google Colab.

2. Chọn menu File

3. Chọn New notebook in Drive.

Bước 2:

Đổi tên tập tin thành my-first-python.ipynb (1).

1. .ipynb là viết tắt của Interactive Python Notebook. Đây là phần tên mở rộng của tập tin Google Colab, không phải của Python.

   

Viết chương trình

1. Click vào cell trống, nhập đoạn mã sau:

   if __name__ == '__main__': # (1)!
       print('Hello, World!') # (2)!
   

   1. Dòng lệnh này có thể được xem là điểm bắt đầu của chương trình chính.

   2. Dòng lệnh này sẽ in chuỗi ký tự Hello, World! ra màn hình.

   

2. Nhấn tổ hợp phím Ctrl+S để lưu tập tin, hoặc Google sẽ tự động lưu.

Chạy chương trình

1. Để chạy chương trình vừa viết, ta click vào nút Run cell ở đầu mỗi ô, hoặc nhấn tổ hợp phím Ctrl+Enter.

   

2. Xem kết quả ở ngay bên dưới cell.

   

Sơ đồ tóm tắt

Some English words

Vietnamese	Tiếng Anh
chương trình soạn thảo văn bản	text editor
ngôn ngữ lập trình	programming language